Politie

De handhaving van de openbare orde was van oudsher een taak van de schout. Maar deze kon nooit overal tegelijk zijn en had meerdere taken. Wanneer er in de 18e eeuw een probleem was met bedelaars of landlopers, kreeg de schout hulp van weerbare mannen. Raakte de verdachte gewond of stierf deze, dan gingen de mannen vrijuit.

Veldwachters

In maart 1811 richt Keizer Napoleon een politiemacht naar Frans model in. Er komt op het platteland een boswachter en een veldwachter. Het zijn vaak oud-militairen die in deze functie stappen. Ze zijn onbewapend en bij grotere overtredingen moest de gendarmerie uit de stad erbij worden gehaald. In Tull en ’t Waal is er een veldwachter vanaf 1828.

Een veldwachter heeft in het begin geen hoog aanzien. Hij wordt slecht betaald en heeft neventaken als bode of opzichter bij openbare werken.

Gemeenteveldwachters en rijksveldwachters
In 1856 wordt de rijksveldwachter ingevoerd. Dit waren personen die boswachter als bijbaan hebben. Ze zijn dan in plaats van boswachter voortaan rijksveldwachter. De gemeenteveldwachter wordt door de gemeente betaald. Deed de gemeenteveldwachter werk voor de rijksveldwacht, dan was hij onbezoldigde rijksveldwachter. Het moest allemaal zo goedkoop mogelijk van het ministerie. In 1858 verschijnt wel de betaalde rijksveldwachter, maar de vacatures kunnen niet altijd worden opgevuld. Deze politievorm zou tot 1940 blijven bestaan.

Naarmate de 19e eeuw vordert, wordt de positie van veldwachter professioneler. De veldwachter krijgt een sabel, helm en later een revolver. Ook krijgt hij vergoedingen, maar echt hoog is het loon niet.

Veldwachters in Tull en ’t Waal

  • 1852 – geen veldwachter
  • Arij Eijkelboom (1863– rond 1890) – veldwachter
  • P. Willems (rond 1889) – onbezoldigd rijksveldwachter
  • Gerrit Cornelis Jansen (1889– ????) – veldwachter
  • Johannes Franciscus van Zwet (1893–1898) – gemeenteveldwachter, naar Schalkwijk
  • Adrianus Arnoldus Huberts (1898–1898) – gemeenteveldwachter
  • Antonius Christianus ten Westeneind (1898–????) – gemeenteveldwachter
  • In 1905 is er een vacature
  • Bart Boere (1926– >1934) – gemeenteveldwachter – ook actief in Schalkwijk
  • Johannes de Sutter <1927 – rijksveldwachter – ook actief in Schalkwijk

Tussen 1919 en 1929 was er een burgerwacht actief in Tull en ’t Waal.

Omdat in de loop van de 20e eeuw de gemeenten Schalkwijk en Tull en ’t Waal veel samenwerken, vindt er ook samenwerking plaats tussen de veldwachters van beide gemeenten. De wispelturige gemeentegrens draagt daar mede aan bij.

Achter de ambtswoning van een politieagent was vanaf 1926 een politiecel. Met de gemeente Schalkwijk worden arrestanten uitgewisseld.

Incidenten

Deze pagina is gewijzigd op 8 oktober 2025