Werk aan de Groeneweg

Het Werk aan de Groeneweg ligt op de Honswijkse stroomrug in de voormalige gemeente Tull en ’t Waal. Bij het inunderen zou dit deel van de Nieuwe Hollandse Waterlinie niet onder water komen te staan en een mogelijke route naar Fort Honswijk zijn. Het Werk aan de Groeneweg zorgde als vooruitgeschoven post voor extra verdediging.

Verdediging Lek

Fort Honswijk en Fort Everdingen waren strategisch belangrijk. Vanuit deze forten werd de Lek verdedigd en konden vijandelijke schepen niet de Nieuwe Hollandse Waterlinie bereiken. Om Fort Honswijk tegen een directe aanval van infanterie langs de noordelijke Lekdijk te beschermen, werd tijdens de mobilisatie van de Eerste Wereldoorlog op 1800 meter afstand het Werk aan de Groeneweg gebouwd. In 1918 was het terrein van 10 hectare gereed.

Het verdedigingswerk lag ook binnen het schootsveld van de spoorlijn van Utrecht naar ’s Hertogenbosch. Wanneer de vijand vanuit het oosten zou oprukken, zou het kunnen schuilen achter het hoge dijklichaam van de spoorlijn. Vanuit de Groeneweg kon de vijand dan worden tegengehouden of vertraagd.

Samenstelling Werk aan de Groeneweg

Het Werk aan de Groeneweg bestond uit een twee aarden wallen van 600 meter lengte tussen de Lekdijk en de Achterdijk. Achter de wallen lagen grillig gevormde loopgraven met schuilplaatsen. Voor de aarden wal werden ook betonnen schuilplaatsen aangelegd. In totaal gaat het om 55 groepsschuilplaatsen, die geschikt waren voor 8 tot 16 personen. Verder waren er grachten gegraven.

Aan de flanken ten noorden van de Achterdijk en te zuiden van de Lekdijk werden schuilplaatsen gebouwd. 400 meter ten westen van het Werk aan de Groeneweg staan schuilplaatsen in de weilanden.

Een antitankgracht van 8 meter breed aan de oostelijke zijde is verdwenen. Aan de oostzijde was prikkeldraad aangebracht. Verstopt in de grond zaten zogenaamde luisterposten. Dit waren betonnen kokers waar een persoon in kon en een stalen deksel sloot het geheel af. Het verdedigingswerk was alleen voor voetsoldaten.

De grond voor de aarden wal werd gehaald uit een strook land langs de Tetwijkseweg. Hier ontstond een put die vanwege de latere bestemming Rietput is gaan heten. Aan de kop van het land werd een huis gebouwd, dat de naam Rietput draagt.

Verbouwing jaren 30

In 1936 worden tien schuilplaatsen omgebouwd tot een kazemat, zodat er kon worden geschoten. Ook werden er in 1932 hoogstammen aangeplant. Hierdoor zou het verdedigingswerk vanuit de lucht minder opvallen.

Tijdens de mobilisatie van de Tweede Wereldoorlog in 1939 en 1940 werd het Werk aan de Groeneweg uitgebreid met tankversperringen, mitrailleuropstellingen en nieuwe schuilplaatsen. De soldaten verbleven in barakken aan de westkant van de Groeneweg. Gedurende de Duitse inval in mei 1940 had de vijand vrijwel geen vertraging door dit werk. De Duitsers lieten de groepsschuilplaatsen dichtmetselen.

Huidige tijd

Tegenwoordig is nog veel terug te zien van het Werk aan de Groeneweg. Eigenaar Staatsbosbeheer heeft in 2013 en 2014 het werk opgeknapt en de loopgraven teruggebracht. De huidige situatie is ongeveer hetzelfde als uit 1936.

De tientallen groepsschuilplaatsen en kazematten zijn in het landschap te zien. Zelfs in de uiterwaarden. Tussen Fort Honswijk en het Werk aan de Groeneweg staan groepsschuilplaatsen, zodat soldaten zich konden terugtrekken.