Inhoud
Het Werk aan de Korte Uitweg is een verdedigingsplaats in de Stelling van Honswijk. Het is aangelegd op 1000 meter afstand ten noorden van Fort Honswijk. Door een straatnaamswijziging ligt het verdedigingswerk tegenwoordig aan de Lange Uitweg.
Het Werk aan de Korte Uitweg verdedigde Fort Honswijk bij een aanval vanuit het noorden. Ook ondersteunde het een eventuele aanval op het Werk aan de Waalse Wetering en kon het inundatiekanaal worden verdedigd.
Aanleg aarden wal
In eerste instantie (1873) is er sprake van de aanleg van een gracht met een aarden wal. De grond voor de wal is afkomstig uit de uitgegraven gracht en het inundatiekanaal. Met deze locatie ter grootte van twee hectare ontstond er een opstelplaats voor geschut.
Bouw bomvrije kazerne
Wanneer in 1874 wordt besloten dat veel verdedigingswerken voorzien moeten worden van bomvrije gebouwen, wordt in 1876 gestart met grondwerkzaamheden voor het maken van een bomvrije kazerne.1
In maart 1877 zijn er 110 mannen aan het werk met de bouw.2 Hiervoor zijn 791 houten palen onder het gebouw geplaatst. De palen zijn op drie na met een stoomheimachine erin geslagen. Tijdens de bouw graaft men zo diep, dat het kwelwater van de Lek omhoog komt. Constant is er gebrek aan polderwerkers. Het gebouw is in 1878 gereed.
In een houten loods werd het geschut opgeslagen en in een speciaal magazijn de munitie en twee kanonnen. Het munitiemagazijn is tevens een hoog punt, dat goed uitzicht geeft over de omgeving. Momenteel staat hier een verrekijker opgesteld, maar ontnemen bomen het uitzicht. Het munitiemagazijn is het eerste bouwwerk van de Nieuwe Hollandse Waterlinie dat met beton werd gebouwd.
Hoofdgebouw Werk aan de Korte Uitweg
De kazerne was groot genoeg voor 160 soldaten en de kazerne bevatte verschillende ruimtes. Daglicht komt er nauwelijks binnen en de vochtigheidsgraad is er hoog. Tijdens de mobilisatietijd wordt er ook geslapen in houten barakken die op het terrein waren neergezet.
Regenwater werd opgevangen en in een groot bassin onder de kazerne en werd benut voor dagelijks gebruik. Alleen aan de zuidkant (rechterkant) van het gebouw is een speciale ruimte om de uitwerpselen van de toiletten op te vangen.
Tussen Lunet aan de Snel en het Werk aan de Korte Uitweg ligt parallel aan het inundatiekanaal een verdedigingswal: de Gedekte Gemeenschapweg. Via deze weg kon vanuit Fort Honswijk ook onder oorlogsomstandigheden het Werk aan de Korte Uitweg veilig worden bereikt.
In 1882 wordt er een grote oefening gehouden in de nieuwe waterliniegebouwen. Er zijn 1300 soldaten bij betrokken die zijn verdeeld over verschillende forten en werken. Daarbij wordt de telegraaf ingezet om onderling contact te houden.
Na de Tweede Wereldoorlog
Na de Tweede Wereldoorlog is het Werk aan de Korte Uitweg gebruikt voor opslag van brugmateriaal voor defensie. Het betrof houten platen/planken die op de Lekbrug naar Culemborg konden worden gelegd. Met deze planken kon de spoorlijn voor autoverkeer worden gebruikt. Voor het Werk aan de Korte Uitweg is rails zichtbaar, waar militairen oefenden met de planken.
Huidige situatie
In 1999 is het Werk hersteld door de Stichting Werk aan de Korte Uitweg. Sinds die tijd is in de kazerne een theehuis gevestigd. Bij het theehuis is informatie te krijgen over het Werk. Ook is het terrein in gebruik als camping. Sinds 2013 wordt het Werk aan de Korte Uitweg geëxploiteerd door Reinaerde.
Stelling van Honswijk
De Stelling van Honswijk, waaronder het Werk aan de Korte Uitweg valt, is een onderdeel van de Nieuwe Hollandse Waterlinie dat nog goed intact is gebleven. Kern van de stelling is Fort Honswijk dat via de gedekte gemeenschapsweg ook tijdens oorlogstijd is te bereiken. Onderweg wordt ook het Lunet aan de Snel gepasseerd. Langs deze bouwkundige werken loopt het inundatiekanaal. Ten noorden ligt het Werk aan de Waalse Wetering.
Noten
Deze pagina is gewijzigd op 5 juni 2025